L’òm parla beucòp dau Lemosin e ‘qu’es ‘na plan bona chausa perque ‘qu’es ‘na region qu’aime mai que tot, surtot la Corresa emb totas sas faurests de sapins pei lo plateu de Miuvachas d’onte ven mon nom de familha. E òc-es, ai quauques davanciers que veniàn de ‘lai, los uns dau nòrd dau plateu (dins lo ranvers de Sent Martin lo Chasteu), los autres dau miejorn (dau costat de Sent Angiau). Mon davancier Léonard Balloux era un de ‘quilhs maçons de la Cruesa qu’emigràven per trobar dau trabalh : davalet a Bordeu ‘quò fai un siecle e mieg.
Mas anech, per chamjar, vam anar en Perigòrd, que ai de la familha mai pròcha que veniá de la faurest de la Dobla : Chanau, Gardadelh, Senta Aulaia, Servenchas e tot ‘quò-’quí. Qué ‘quò es la Dobla ? E ben, ‘qu’es la region entre Dròna e Eila, dins la partida dau coijant dau Perigòrd e jurcinca dins la Sentonja. Lo sòu i es fach de sable – lo mesme sable, d’alhors, que conten l’aiga que sierv a alimentar la vila de Bordeu ! - donc es pas bien bon per far venir dau blat, d’autant mai qu’i a una espessor d’argila que reten l’aiga, çò que fòrma beucòp de nauvas, servas e ganas un pauc pertot. Alòrs, dempei totjorn, la region es surtot cruberta de paubras jarrissadas emb daus chastanhs, daus ajòus e de las faugieras. Au dietz-e-novesme siecle i aguet, coma dins d’autras regions, la plantacion de piniers que se generaliset, çò que permetet d’assechar un pauc la Dobla e de far un bon bois d’obratge. Mas fau pas creire qu’i a pas bric d’activitat agricòla ‘lai : tròben totparier beucòp de pradas, pei lo sable es un bon sòu per far daus legumes. Las asperjas dau Blaiés son en fach de las asperjas de la Dobla !
Las principalas vilas de la Dobla perigòrda son Montpaun, Senta Aulaia e La Ròcha Chalés, tanben Moissida e Rabairac un pauc pus loenh, mas fau pas obludar la Dobla sentongesa e gabaia, sus l’autra riba de la Dròna ! En país gabai, am Coutras emb 9000 abitants, Montendre, Saint-Savin...
Aquò dich, io, aime plan mai ‘nar loenh de ‘quelas vilas, dins queu ranvers voide e melancolique qu’assiausa, pas a la basa nautica de la Jamaia tanpauc, mas me perdre sus las pitas rotas doblaudas. En autona, quand passatz dejós las fuelhas jaunas daus chastanhs, ‘qu’es ‘na miràudia ! Mas per contra, a la mesma sason, fau far atencion de pas ‘massar daus potareus n’impòrta onte ; en Perigòrd la proprietat privada es ‘n’institucion ! I a un luòc emblematique de la Dobla, tè, ‘qu’es l’abadiá d’Eschornhac, escruchada sus ‘na tuca emb un polit paisatge, Per ‘quilhs que vodriàn se destendre las jambas, i a lo chamin de Compostela qu’i passa ! Per los gormands, las sòrs d’Eschornhac fan de las pastas de fruchs, dau fromatge e de las confituras. Per los que vodriàn jugar un pauc de musica, avetz mesme un òrgue a vòstra disposicion dins la gleisa d’Eschornhac.
Après, passe far ‘na visita a Chanau per netiar un pauc la tomba de la familha, pei me’n tòrne en passant per las nauvas rasís l’Eila onte pacàtgen los chavaus, çò que fai de fotòs plan polidas si lo solelh es a se coijar.
Article signat : Gaby Balloux
Commentaires
Enregistrer un commentaire