Lo Lemosin, sabetz, aura, qu’es un país de prats e d’eissarts mas l’i demòra totparier de las bravas landas e de las torbieras. Si vos vatz permenar sus lo plateu de Miuvachas o dins los Monts d’Embasac, l’i trobaretz de las belas landas e torbieras. Las mai conegudas son la torbiera de las Dòjas a Sauvanhac en Nauta-Viena, sus la comuna de Sent-Legier (la Montanha), rasís Embasac, classada reserva naturala nacionala, e la torbiera dau Longierós sus la comuna de Sent-Merd (las Ossinas) en Corresa ente nais la Vesera dins la Montanha lemosina. Au 19esme secle, las landas cubrian plan mai lo país que lor origina ven subretot de l’activitat agropastorala, vachas qu’ovelhas, qu’empaicha lo mitan naturau de se barrar. Quilhs mitans son donc tan naturaus coma culturaus chas nos. Auei, las vachas son dins los prats o dins las estabulacions tot coma las ovelhas e paissen dins daus prats, suvent de ray-grass, e mingen de l’ensilatge mai que brosten gaire dins las torbieras e las landas, mitans plan paubres e gaire rentables.
Las landas lemosinas que demòren son fachas de brujas (4 varietats) e de pita bruja (calluna vulgaris), ajaucs mai penas e genebriers. ’Las pòden èsser tan sechas coma umidas. Sovent, las landas cubren los costaus autorn de las torbieras e venen donc mai umidas en davalant vers lo fons torbós. Auei, quilhs relicats de mitans « naturaus » son entretenguts per de las associacions coma los Conservatòris daus Espacis Naturaus que desboigen emb daus chavaus o daus enginhs mecanics e l’i fan pàisser daus bestiaus qu’entretenen lo país.
Las landas son plan bravas quand las brujas son en flors, au mes d’aust, que brecen lo païsatge d’una genta color mauva. N’i a tot plen dins lo Massiu de las Monedieras en Corresa per exemple, Monedieras que lo chantaire e jugaire d’acordeon Jean Segurel a plan fach conéisser en las chantar dins las annadas 1930. Las Monedieras son un massiu avançat de l’oest dau Plateu de Miuvachas que lo Suc de Mai (908m) e lo Pueg de la Monediera (922m) ne’n son los punts los mai nauts. Las landas e torbieras acialen tot un pitit pòple de bestiòlas que, daus còps, viven mas dins quilhs endrechs coma per exemple lo lusert vivipar (que secreta un antigiau), lo parpalhòu Asurat de las Molhieras o la ’ranha Dolomeda. Aitanben, l’i poretz veire daus eissoflets mai daus garda-fonts, dichs tanben bistòrts o tats, mai galhaudas, o gairaudas, que l’i se plasen. Las loiras maitot pòplen quilhs país mai si las vesem pas sovent manca per las traças que laissen darrier elas.
Las landas e torbieras son daus mitans plan favorables ad un imaginari de legendas, emb daus fenomenes naturaus coma los eschantits (o fuecs frutjaus, fuòcs folets) que passavan per de las armas en pena que trevavan los luòcs. En Cruesa, mai tanben a Rossac en Nauta-Viena, l’i a una landa que se ’pela Bramafam çò que vòu ben dire que lo país es plan paubre puei qu’un li « brama la fam ». Dins quela landa, l’i a la legenda de la tòrna dau chabretaire, que treva la landa, que s’era fach tuar per un aubergista dau pais (per ’mor que fasiá la bringa coma sa femna) o d’enguera la legenda daus tres òmes que tomben sus una vielha femna que los enduerm e los fai raibar de tresaurs e de poder avant d’endurar de las mesaventuras puei de se revelhar dins la landa.
Article signat : Degun
Imatge tirat de Tourisme Haut-Limousin
Commentaires
Enregistrer un commentaire